De BlendBloem groeit uit tot een succes

“Laat studenten thuis een video bekijken of podcast beluisteren, en laat ze daarna samenwerken in de les. Er is zo veel mogelijk.” Aan het woord is ICTO-coach Judith. “ICTO staat voor ICT en onderwijs”, legt ze uit. “Wij hielpen docenten eerst bij de inzet van digitale leermiddelen. Nu helpen we ze ook met andere werkvormen. Blended onderwijs is een mix van deze werkvormen, op verschillende momenten en plaatsen.” Niet voor niets is blended onderwijs een belangrijke pijler onder Avans’ onderwijsmodel, dat deel uitmaakt van de Ambitie 2025 en flexibel onderwijs voor studenten mogelijk maakt.

Meer autonomie

Mirjam werkt als onderwijskundig beleidsadviseur Onderwijs & ICT bij het Leer- en Innovatiecentrum. “Ik draag bij aan de ontwikkeling van instrumenten die ICTO-coaches van academies en onderwijscoaches kunnen gebruiken bij het ondersteunen van de Teacher Design Teams. Deze teams zijn op dit moment binnen alle voltijdacademies bezig om het nieuwe onderwijs en de bijbehorende modules te ontwerpen, rekening houdend met de uitgangspunten van blended onderwijs.”

Een van die instrumenten is de BlendBloem. Een praktisch hulpmiddel om de Teacher Design Teams, docenten, onderwijskundigen en ICTO-coaches op een creatieve manier bewust te maken van de kansen van blended onderwijs. “Laat je je inspireren door het spelen van de BlendBloem, dan heb je als docent meer zicht op de mogelijkheden om studenten rijke leerroutes aan te bieden. Studenten leren namelijk lang niet altijd meer op vaste tijden en locaties”, weet Mirjam. “Ze willen steeds meer autonomie. En dat kan! Met activerende werkvormen en digitale middelen. Bovendien zien we in het werkveld natuurlijk ook steeds meer blended werkvormen. Zo leren studenten meteen om wendbare professionals te worden.”

Volgende stap

Blended onderwijs nam tijdens de coronaperiode een vlucht. Judith: “Docenten wisten binnen no time hoe ze les moesten geven in Microsoft Teams, maar de uitdaging is om de fysieke les niet één op één te kopiëren naar de online omgeving. Het is tijd voor de volgende stap: een goede mix van fysieke en digitale werkvormen.”

Er zijn talloze werkvormen mogelijk. Hoe maak je een goede mix? Judith: “Ik zeg altijd: eerst het doel, dan de tool. Het moet geen doel op zich zijn om zo veel mogelijk leeractiviteiten in je module te verwerken. Je moet die activiteiten bijvoorbeeld in lijn brengen met het leerdoel en de toetsing. Het is ook belangrijk om werkvormen te herhalen. Als studenten telkens moeten wennen aan nieuwe leeractiviteiten, leidt dat af van de inhoud. Dat vraagt ook om afstemming met andere docenten.”

Ingewikkelde puzzel

Docenten zijn nu bezig met het vormgeven van de modules binnen de opleidingen. En dat is dus best een ingewikkelde puzzel, waarbij ze best wat hulp en inspiratie kunnen gebruiken. “Er komt veel op hen af. We wilden voorkomen dat ze verdrinken in alle werkvormen. Ze zijn niet alleen geholpen met linkjes of documenten met informatie over blended onderwijs. Bovendien: als wij van docenten verwachten dat ze activerend onderwijs geven, moeten we het goede voorbeeld geven. Practice what you preach. We wilden iets ontwikkelen dat laagdrempelig, concreet en visueel is én docenten inspireert om samen te werken”, legt Judith uit.

Het zaadje voor de BlendBloem werd geplant door Judith, en steeds meer collega’s raakten betrokken bij de ontwikkeling. “We werken veel samen met de ICTO-coach community en met onderwijscoaches”, vertelt Mirjam. “Het spel startte als een klein initiatief, maar is doorontwikkeld met verschillende mensen vanuit hun eigen expertise. Het is nogal uit de hand gelopen. Door die productieve samenwerking liggen er uiteindelijk 50 doosjes op tafel, verspreid binnen de academies.”

Complete leerroute

Judith en Mirjam demonstreren de BlendBloem: “In het spel doe je inspiratie op om verschillende leerroutes voor studenten in beeld te krijgen. Je start met de vraag: ‘Wat wil ik studenten laten leren?’ Je ervaart dat het onderwijs niet lineair is, maar een reis van verschillende mogelijkheden. Zo doe je ideeën op voor het ontwerpen van onderwijs.” Op die manier ontstaat een complete leerroute, die lijkt op een bloem. Judith: “Dat spreekt tot de verbeelding. En zo zie je meteen of je een gevarieerde mix hebt gemaakt. Als afsluiting kijk je ook welke momenten zich lenen voor feedback of waar je deze nog kunt inbouwen. Dan is er meer ruimte voor studenten en docenten om mét elkaar te reflecteren en daarvan te leren.”

De BlendBloem voorziet overduidelijk in een behoefte: meer dan 100 docenten van verschillende academies gingen al aan de slag met het spel. Stuk voor stuk zijn ze enthousiast. Deelnemers noemen het spel ‘verrassend’ en ‘soepel’. Judith heeft wel een idee waar het enthousiasme vandaan komt: “Omdat je het spel samen aan tafel speelt. Het is niet alleen nuttig, maar ook verbindend omdat je het gesprek met elkaar aangaat.” Mirjam: “Het spel geeft energie en inspiratie en is voor zowel docenten als ontwikkelaars heel toegankelijk.” Judith knikt: “Je maakt snel iets tastbaars. Daarom geef ik ook altijd de tip: maak er een foto van en haal die tevoorschijn als je aan de slag gaat met het ontwerpen van onderwijs.”

Bekijk de korte animatie met uitleg over het spel

Avans op de kaart

Inmiddels valt de BlendBloem ook buiten Avans op, vertelt Judith. “Ik speelde het een keer met mensen uit het werkveld. Ik legde uit dat veel werkvormen van het spel al zijn geïmplementeerd. Dat was voor hen een eyeopener, dus dat zet Avans mooi op de kaart. Bij andere kennisinstellingen noemen ze me vaak een specialist op het gebied van blended onderwijs. Dat is een compliment voor Avans.” Mirjam vervolgt: “Bij die andere kennisinstellingen is ook steeds meer interesse in het spel. Binnenkort gaan we het spel demonstreren op meerdere congressen, ook in het buitenland.

Judith adviseert om ook studenten bij het spel te betrekken. “Toen ik het met een paar studenten speelde, waren ze razend enthousiast: ‘Oh, een podcast, wat leuk. Wow, mogen we aan de slag met VR? En vloggen, is dat ook onderwijs? Daarvoor kom ik wel naar school!’ Weten waar studenten hun bed voor uitkomen, dat is juist nu superbelangrijk.”

Aan de slag met de BlendBloem? Neem dan contact op met de ICTO-coach van je academie.

Lees meer over blended onderwijs (alleen voor Avansmedewerkers en -studenten)